پناهندگی در کانادا

چرا کانادا برای پناهندگی جذابیت زیادی دارد؟

کانادا دارای رسم کهن پذیرفتن پناهندگان را داشته و از سال 1980 تا 2020 یک میلیون و هشتاد و هشت هزار و پانزده نفر را بعنوان پناهنده پدیرفته است. باوجودیکه پناهندگان در کانادا با چالش های بسیاری مواجه هستند بسیاری از آنان قادر هستند از امکانات موجود در کانادا برای ساختن زندکی بهتر استفاده  کرده و به اقتصاد کانادا و تنوع فرهنگی آن کمک کنند.

کانادا بعنوان یکی از امضا کنندگان کنوانسیونهای زیر خود را متعهد به اجرای مفاد این کنوانسیونها و اسناد حقوقی بین المللی کرده و قوانین و مقررات داخلی خود را بر مبنای آنها قرار داده است:

کنوانسیون 1951 وضعیت پناهندگان و پروتکل 1967 مرتبط با وضعیت پناهندگان

کنوانسیون 1984 منع شکنجه و دیگر رفتارها یا مجازاتهای بیرحمانه، غیر انسانی یا ترزیلی

میثاق بین المللی 1966 برای حقوق سیاسی و مدنی

دومین پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق سیاسی و مدنی

قانون حمایت از پناهدگی و مهاجرت کانادا و بویژه قسمت دوم آن بر پایه اسناد حقوقی بین المللی فوق  قرار گرفته و دادگاهی ایجاد گردیده موسوم به دادگاه مهاجرت و پناهندگی برای تصمیم گیری درخصوص درخواستهای پناهندگی که بزرگترین دادگاه اداری در کانادا می باشد.

عملکرد این دادگاه بسیار تخصصی بوده و سالها تصمیم گیری بر روی کیس های مختلف کانادا را تبدیل کرده است به یکی از پیشرو ترین کشورهای دنیا در زمینه حمایت از پناهندگان.

کار کردن بر روی کیس های پناهندگی کاری بسیار پیچیده و فنی می باشد تا حدی که قانون مراجعه به افراد فاقد صلاحیت جهت مشورت را ممنوع اعلام کرده و این کار را جرم انگاری نموده است.

دفتر خدمات حقوقی مختاری با اخذ مجوز قانونی از کانون وکلای استان انتاریو و برخورداری از کیس های موفق و تجربه خدمت به صدها مهاجر  وپناهنده به عنوان مشاور حقوقی و مترجم قادر است تا در کلیه مراحل پناهجویان را یاری نماید.

برای اعلام پناهندگی در کانادا پناهجو باید در خاک کانادا باشد. جهت اعلام پناهنگی از خارج خاک کانادا روشی وجود دارد تحت عنوان روش گروه پنج که در حال حاضر دفتر ما در این خصوص خدامات ارائه نمی کند.

پناهجو می تواند با ویزای ویزیتور، دانشجویی یا کار در خاک کانادا باشد ولی بدلیل تغییر شرایط و ترس از آزار و اذیت در کشور خود و فقدان حمایتهای ضروری برای تامین امنیت  بنا به دلایل مندرج در اسناد حقوقی بین المللی که کانادا امضا کننده آنها می باشد و با توجه به بخش سوم قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگان از دولت کانادا تقاضای پناهندگی نماید.

فرد به محض اعلام پناهندگی نامه ای دریافت می کند که به وی امکان دریافت خدمات پزشکی رایگان و سایر خدمات رفاهی را می دهد.

سپس با طی کردن دو مرحله مصاحبه برگه پناهجویی، مجوز کار و تحصیل دریافت می کند

پناهجو پس از ابلاغ رای قبولی می تواند برای دریافت کارت اقامت دایم خود و خانواده خود که خارج از کانادا هستند درخواست نماید. مدت انتظار برای دریافت کارت اقامت زمان ارائه درخواست شهروندی محاسبه خواهد شد.

علیرغم تبلیغات سوء علیه این روش برای اخذ اقامت دایم کانادا هنوز این روش طرفداران زیادی نزد جامعه مهاجر از خاورمیانه دارد و سال 2020 بیش از 16000 نفر  از این طریق موفق به اخذ اقامت دایم گردیدند.

انواع پناهندگی در کانادا

بر اساس بخش دوم قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگان، دو نوع پناهنده وجود دارد:

1- پناهنده کنوانسیونی

2- افراد نیازمند حفاظت

پناهنده کنوانسیونی و چگونگی اثبات آن 

ماده 96 قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگان کانادا با توجه به کنوانسیون وضعیت پناهندگان اذعان دارد:

“هر فردی که بدیل ترس معقول از آزار و اذیت به علل

1- نژاد،

2- ملیت،

3- زبان،

4- عضویت در گروه اجتماعی و

5- عقاید سیاسی

خارج از کشور خود هستند به دلیل ترس مذکور نمی توانند یا تمایلی ندارند  به استفاده از حمایت های کشور خود یار اینکه فاقد کشور بوده ولی به علت ترس قادر به بازگشت به آن کشور نبوده و تمایلی به بازگشت ندارد پناهنده تلقی می گردد”

  برای اثبات دلیل پناهندگی لزومی ندارد که اثبات نمایید جان شما در خطر است و به محض بازگشت به کشور قرار است اعدام شوید. بلکه کافی است به یکی از دلایل مندرج در کنوانسیون یا ماده 96 قانون این احتمال بطور معقول وجود داشته باشد که مورد آزار و اذیت قرار خواهید گرفت

آزار و اذیت که از آن در متون حقوقی بین الملل Persecution  یاد می شود تعریف و انواع مختلف دارد. شکنجه، اعدام و زندان و سایر اعمال و رفتارهای بیرحمانه و غیر انسانی فقط نمونه کوچکی از آزار می باشد. قوانین کانادا ونیز کنوانسیون ملل متحد فاقد تعریف جامعی از این واژه می باشند. اما پرونده های متعدد که در قوانین کانادا به Case  Law  شناخته می شوند انواع آنرا برای ما روشن کرده است. برای مطالعه انواع آزار و اذیت به زبان انگلیسی اینجا را کلیک نمائید.

به منظور اثبات اینکه پناهجو از آزار و اذیت واهمه دارد و این ترس موجه می باشد باید قاضی دادگاه قانع شود که این ترس

1- انتزاعی بوده و

2- بر پایه عوامل عینی یا به عبارتی دیگر واقعی و قابل توجیه می باشد.

درحال حاضر قضات دادگاه از کتاب مرجع مراحل و معیارهای تصمیم گیری درخصوص پناهندگی برپایه کنوانسیون 1951 و پروتکل 1967 استفاده می کنند. برای مطالعه کتاب اینجا را کلیک کنید.

افراد نیازمند حفاظت و چگونگی اثبات آن

ماده 97 قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگان افراد نیازمند حفاظت را اینگونه تعریف می کند:

افرادی در کانادا که اخراج آنها به کشور متبوع خود یا در صورت فقدان کشور متبوع کشوری که سابقا بطور معمول سکونت داشته اند آنها را بطور فردی:

الف- در معرض خطر شکنجه موضوع ماده یک کنوانسیون منع شکنجه قرار می دهد و باور می رود که این شکنجه به دلایل فاحشی وجود دارد

ب- یا زندگی آنها را در معرض خطر قرار می دهد یا آنها را در معرض مجازات یا رفتار بیرحمانه و غیرمعقول قرار می دهد چنانچه

1- فرد بدلیل آن خطر قادر نباشد یا تمایلی نداشته باشد به استفاده از حفاظت آن کشور

2- این خطر همه جای آن کشور فرد مزبور را تهدید کند و بطور عموم همه افراد آن کشور را مورد تهدید قرار ندهد

3- این خطر ذاتی یا بواسطه مجازاتهای مشروع بوجود نیامده باشد مگر آنکه این مجازاتها بدون استناد به استانداردهای پذیرفته شده بین المللی اعمال شده باشد.

4- این خطر بواسطه عدم توان آن کشور مبنی بر ارایه مراقبتهای پزشکی یا بهداشتی لازم بوجود نیامده باشد.

براساس این ماده از قانون افراد نیازمند حفاظت افرادی هستند که اخراج آنها به کشور خود می تواند آنها بشور فردی:

جهت اثبات در معرض خطر بودن پنج شرط لازم است

1– عدم وجود حفاظت از جانب حکومت

2– عدم وجود نقطه امن در سراسر کشور

3– خطر عمومیت ندارد

4– مجازات مشروعیت ندارد

5– عدم توانایی در ارایه مراقبت پزشکی یا بهداشتی

به منظور تعیین صحت شکنجه و مستند سازی آن کتاب مرجعی وجود دارد که در دادگاه مهاجرت و پناهندگی مورد استناد قرار می گیرد. برای دریافت کتاب مرجع اینجا را فشار دهید.

راستی آزمایی کیس های پناهندگی و مستندات

ماده 170 قانون مهاجرت و پناهندگی دادگاه پناهندگی را از توسل به قوانین دست و پا گیر و سنتی و بعضا فنی اسناد منع کرده است. دادگاه مجاز است تا با استنتاج از دادرسی و استماع گفته های پناهجو به شرط عدم تعارض و تناقض با اسناد ارائه شده یا حقایق غیر قابل انکار از اوضاع و شرایط کیس را معتبر تشحیص دهد.

ماده 171 قانون مهاجرت و پناهندگی نیز بخش تجدید نظر دادگاه را از عدم پذیرش سند صرف اینکه سند مبتنی بر شایعات است منع کرده است. بند 12 کیس معروف گوتری نحوه اجرای این قانون را توضیح داده است.

برای راستی آزمایی کیس قاضی ممکن است به عواملی مثل تعارض، تضاد و حذف سند، نظر کارشناسی، اسناد مکتوب، استنتاجات، احتمالات ناممکن و رفتار پناهجو توجه کند.

برای اثبات صحت و درستی یک کیس دادگاه از روش اثبات بر پایه Balance of Probability استفاده می کد. یعنی اینکه قاضی باید به نتیجه برسد که احتمال دارد فرضیه ادعا شده توسظ پناهجو به واقعیت نزدیک باشد و عدم احتمال آن کمتر است.

موارد خروج از مشمولیت پناهندگی

ماده 98 قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگی کانادا و بندهای A و  Fماده یک کنوانسیون ملل متحد برای وضعیت پناهندگان برخی افراد را مشمول استفاده از حقوق پناهنگی نمی داند

چنانچه فرد از حقوقی همانند حقوق و تکالیف یک شهروند در کشوری که در آن سکونت داشته برخوردار بوده است. مثلا فردی که از کشور الف به کشور ب سفر کرده و در آنجا سکونت کرده و حقوقی را بدست آورده که سایر مردم آن کشور نیز از همان حقوق بهره مند هستند. چنین فردی نمی تواند در کشور دیگری بدنبال پناهندگی باشد.

بعلاوه هر فردی که علیه صلح و آرامش جنایتی مرتکب شده یا یک جنایات جنگی انجام داده یا علیه بشریت اقدامی مجرمانه بعمل آورده باشد یا مرتکب یک جرم سنگین غیرسیاسی خارج از کشوری که تمایل به اعلام پناهندگی دارد شده باشد یا عملی مغایر با اهداف ملل متحد انجام داده باشد.

بعلاوه طبق بند یک ماده 108 قانون مهاجرت و پناهندگی براساس یک سری دلایل ادعای پناهندگی متوقف می شود. این دلایل عبارت است از:

1- استفاده داوطلبانه از حمایت های کشور مبدا

2- بدست آوردن مجدد شهروندی کشور مبدا

3- اخذ شهروندی کشور ثالث و استفاده از حمایتهای آن

4- اسکان مجدد بطور داوطلبانه در کشوری که آنرا ترک کرده و خارج از آن بوده و به آن علت از کانادا درخواست پناهدگی کرده

5- علتی که فرد با استناد به آن درخواست کرده دیگر وجود ندارد.

مراحل اعلام پناهندگی

اعلام پناهندگی در کانادا به دو شکل صورت می پذیرد

1- روش اول اعلام پناهندگی در فردوگاه و نزد آفسیر CBSA  می باشد. در این صورت پناهجو 15 روز فرصت دارد تا کیس پناهندگی خود یا فرم Basis of Claim  را تحویل اداره مهاجرت دهد. توصیه می شود قبل از صحبت با آفیسر یا ارایه کیس حتما با مشاورین حقوقی صلاحیت دار مشورت کنید و جدا از ارایه اطلاعات خود به افراد فاقد صلاحیت خودداری کنید. برای اطمینان از صلاحیت مشاور خود به سایت کانون وکلای انتاریو یا کالج مشاورین مهاجرت مراجعه کنید. تحت هیچ عنوان از مطرح کردن کیس خود یا مراجعه به افراد فاقد صلاحیت با عناوینی مثل کیس نویس یا مترجم خودداری نمایید. ماده 91 قانون مهاجرت و پناهندگی مشاوره در زمینه مهاجرت و پناهندگی را انحصارا برعهده اعضای دو نهاد فوق الذکر قرار داده است و مراجعه به افراد دیگر را جرم انگاری نموده است.

2- روش دوم اعلام پناهندگی ارایه درخواست بطور مستقیم به اداره مهاجرت پناهندگی و شهروندی کانادا موسوم به IRCC  می باشد. مزیتی که این روش دارد آن است که شما این فرصت را خواهید داشت تا  با مشاورین حقوقی صلاحیت دار مشورت کنید و از تخصص و تجربه آنها در تدوین و کیس کمک بگیرید. قانونا هیچ فردی مجاز به اخذ مشاوره از افرادی عضو کانون وکلا یا کالج مشاورین مهاجرت نمی باشند نبوده و این کار طیق ماده 91 قانون مهاجرت و پناهندگی جرم بوده و مجازات سنگینی دارد.

پس از ارسال کیس، وکیل پناهجو نامه ای دریافت می کند با عنوان Letter of Acknowledgement  و یک نامه دیگر که پناهجور را دعوت می کند برای انجام معاینات پزشکی به دکتر مراحعه کند.

رجوع به دکتر حائز اهمیت است زیرا پس از آن پناهجو قادر خواهد بود از خدمات رایگان پزشکی بهره مند گردد.

پس از این مرحله پناجو دو بار به اداره مهاجرت دعوت می گردد. در نوبت اول پناهجو گذرنامه خود را تحویل می دهد و در مرحله دوم از پناهجو سوالاتی درخصوص کیس پرسیده خواهد شد. این مرحله Eligibility Review نام دارد. چنانچه آفیسر تشخیص دهد که کیس می تواند از طریق روش Simplified Stream رسیدگی شود پیشنهاد استفاده از آن را داده و کیس را برای رسیدگی حقوقی به دادگاه مهاجرت و پناهندگی موسوم به IRB ارسال می کند. در چنین حالتی قاضی IRB  که Member نامیده می شود در صورت توافق با پیشنهاد آفیسر اقدام به صدور Certificate of readiness کرده و از پناهجو می خواهد تا برای اثبات ادعای خود مدارک ارایه کند تا صدور رای بدون برگزاری جلسه دادگاه صورت پذیرد.

چنانچه برای قاضی شبهاتی بوجود بیاید یا مدارک کافی نباشد قاضی جلسه دادگاه را برگزار می کند تا پناهجو خود به بیان مسئله بپردازد. در ظول جلسه قاضی با روش راستی آزمایی اعتبار سخنان پناهجو را می سنجد. چنانچه صحبتهای پناهجو مطابق با مدارک ارائه شده بود ویا صحبتهای وی با واقعیتهای پذیرفته شده مطابقت داشت دادگاه رای به قبولی کیس داده و فرد پناهجو وضعیت خود را به Convention refugee  یا Protected Person که معادل پناهنده می باشد تغییر می دهد.

دادگاه مهاجرت و پناهندگی کانادا 

دادگاه پناهندگی و مهاجرت بزرگترین دادگاه اداری در کاناداست و از چهار اداره تشکیل شده است. این ادارات شامل: بخش پناهندگی که مسول رسیدگی و تشخیص کیس های پناهندگی می باشد و طبق آیین نامه بخش پناهندگی اداره می گردد، بخش تجدید نظر آرای پناهندگی که رای های صادره توسط بخش پناهنگی را بدرخواست پناهجو یا IRCC مورد تجدید نظر قرار می دهد و براساس آیین نامه بخش تجدید نظر پناهندگی مدیریت می گردد، بخش مهاجرت که اعتراضات دارندگان اقامت کانادا نسبت به عدم تمدید اقامت دایم را رسیدگی می کند و طبق آیین نامه بخش مهاجرت اداره می گردد و بخش تجدید نظر امور مهاجرت که اعتراض نسبت به مردود شدن کیس های اسپانسرشیپ همسر و خانواده را بر عهده داشته و بر اساس آیین نامه بخش تجدید نظر مهاجرت اداره می گردد.

رای مثبت و پذیرفته شدن درخواست پناهندگی

پس از دریافت رای قبولی یا Notice of decision پناهنده قادر خواهد بود درخواست اقامت دایم از خاک کانادا برای خود را از IRCC  بنامید. چناچه پناهنده دارای همسر و فرزند زیر 22 سال باشد می تواند همزمان برای آنها نیز اقدام نماید.

دفتر خدمات حقوقی مختاری می تواند به پناهندگان در تکمیل فرمها و مدارک و نیز ترجمه آنها جهت ارائه به اداره مهاجرت کمک نماید

پناهنده قادر خواهد بود به منظور خارج شدن از کانادا درخواست تراول داکیومنت نماید. ضمنا می تواند گذرنامه خود را جهت اموری مانند صدور وکالت نامه از اداره مهاجرت درخواست نماید.

دفتر خدمات حقوقی مختاری و محضر 911 می تواند پناهندگان را در تکمیل فرمها و مدارک لازم جهت دریافت گذرنامه ایرانی و تراول داکیومنت کمک نماید.

رای منفی و عدم پذیرش درخواست و چگونگی تجدید نظرخواهی

درصورت دریافت رای منفی پناهجو قادر است تا با اعلام تمایل به اعتراض 15 روز پس از دریافت نظر منفی دادگاه با تکمیل و قایل کردن notice of appeal to the RAD نسبت به تصمیم اخذ شده اعتراض نماید.

سپس پناهجو می تواند 30 روز بعد از ابلاغ دلایل مردود شده با فایل کردن فرم appellant’s record اعتراض خود را تکمیل کند.

چنانچه درخواست پناهندگی، اسپانسرشیپ همسر و اعضای خانواده شما رد شده یا اقامت دایم شما باطل شده است با ما تماس بگیرید.

Menu